Ana içeriğe zıpla

Körlük söz konusu olduğunda, bazen her zaman orada olduğunu düşündüğümüz bir çöp kutusunun yokluğu bile bize, kaybolduğumuzu düşündüren şeylerden biri olabiliyor. Bu nedenle kaybolmayı, kaybolmalar ve kaybolduğunu sanmalar olarak ikiye ayırarak incelemek istiyorum. 
Öncelikle kaybolduğunu sanmalar üzerine bir iki söz edeyim. Diyelim ki; sıklıkla ya da en azından birkaç kere gittiğimiz bir yoldayız ve doğru olduğunu düşündüğümüz hamleleri yaptığımız halde, (bilmem kaçıncı sokaktan döndüm, bilmem kaçıncı kasisti geçtim, döndüğüm köşede kahvenin sesini de duymuştum) gibi hamlelerden bahsediyorum, buna rağmen, varış noktam yerinde değil. Kaybolmuş olabilir miyim acaba? Sanki burası bu kadar uzakta değildi… Böyle bir durumda, eğer birden fazla belirtecimizi yerinde bulmuşsak, büyük ihtimalle doğru yoldayızdır fakat, ya uzun bir süredir bu yolu kullanmadığımızdan yürüme süremiz gerçekçi bir biçimde aklımızda kalmamıştır ya da son olarak aradığımız belirtecin yeri değişmiş ya da ona ulaşmamız herhangi bir nedenle engellenmiştir ki bu da park etmiş bir araba, yeri değiştirilmiş bir çöp kutusu, her zaman açık tutulduğu halde kapanmış olan bir kapı, yol çalışması ya da yapı işleri için kurulmuş bir iskele falan olabilir. Böyle bir durumda, etrafımızda insanlar varsa onlara gideceğimiz yeri sorabiliriz. “Ben bilmem ne apartmanını arıyorum, buralarda olacaktı” İşte ne bileyim, “bilmem nekafeye gidicem” ya da “burası bilmem kaç sokak mı?” gibi sorularla en azından doğru yerde olup olmadığımızı öğrenebiliriz. Eğer etrafta soracak kimseyi duyamıyorsak ve yakın çevrede mağazalar yoksa, paniğe kapılmadan, yola biraz daha devam edebilir vebize varış noktamızı haber verecek olan belirteci öncelikle biraz daha ileride aramamız iyi olur. Bu sayede, önce geriye dönüp, orada aradıktan ve bulamadıktan sonra tekrar aynı yolu yürüryüp etrafta şüpheuyandırmayave paniğe kapılmaya engel olabiliriz. Bir süre daha etrafı daha bir dikkatlice ve önceden karşılaştığımız muhtemel belirteçleri arayarak yürümeye devam edebiliriz. Gereğinden çok fazla ileriye doğru yürüdüğümüzü düşünüyorsak, yine aynı dikkatle gerye doğru yürüyerek belirteçlerimizi arayalım. Eğer sokağı baştan aşağı dolaştığımız halde hala bulamamışsak, bir önceki dönüş noktasına kadar geri gitmemiz yerinde olur. Bu aramaalar sırasında da geçtiğimiz yerleri aklımızda tutmaya çalışırsak,geri dönmemiz gerektiğinde bir kere daha kaybolmamış oluruz. 
Gelelim gerçek kaybolmalara. Aslında herhangi bir şekilde kaybolduğumuzda yapılacak en iyi şey, birini bulup nerede olduğumuzu, gideceğimiz yere ne kadar uzaklıkta olduğumuzu ya da gideceğimiz yere nasıl gidebileceğimizi sormak olacak. Tabii kullanabileceğimiz, elektronik çözümler de yok değil.varsa akıllı telefonumuza erişilebilir bir harita uygulaması yüklemek böyle durumlar için yararlı olacaktır. Ya da şimdilik İOS işletim sisteminde kullanılabilen be my eyes uygulamasını böyle durumlarda, en azından çevreyi betimletebilmek amacıyla kullanabilir, yakında soru sorabileceğimiz bir mağaza, penceredeki bir mahalle sakini ya da sessiz sedasız oralardan geçen biri olup olmadığını sormak için kullanılabilir. Tabii her zaman bu elektronik çözümler iş görmeyebiliyor. Eğer bu tür bir çözüm işimize gelmedyse, etrafı dikkatle dinleyelim ve varsa trafik ya da insan seslerine doğru yönelelim. Trafiğin aktığı bir yerde soru sorabileceğimiz insanlar ya da toplu taşıma araçları bulabileceğimizden bunu öneriyorum. Gerçi bu tür durumlar çok çok nadir yaşanır diye düşünüyorum ama yine de olası olduğundan söyleyeyim; diyelim ki ne trafik sesi var, ne insanlar gelip geçiyor, etrafta soru sorulabilecek hiç kimse yok? 155'i arayabiliriz ve kaybolduğumuzu, görme engelli olduğumuzu, gitmek istediğimiz yere nasıl gideceğimizi bilmediğimizi söyleyerek yardım isteyebiliriz.
Gelelim, daha kaybolmadan önce, kaybolmamak için neler yapabileceğimize: Öncelikle, gideceğimiz yere nasıl gidileceğini, hangi toplu taşıma araçlarına bineceğimizi, gideceğimiz yerin etrafında herkesçe bilinebilecek neler olduğunu, (büyük bir ya da birkaç market, bilinen bir okul ya da cami, park, mağaza, devlet binası, biçimi, rengi, adı herkesçe bilinen herhangi bir bina Parkın yanındaki aslanlı büyük kırmızı bina gibi… şaka yapmıyorum, bu tür yerler olabiliyor) yola çıkmadan önce öğremeliyiz. Eğer taksyle gideceksek de, yine gideceğimiz yeri tarif etmek için kullanabileceğimiz ve herkesçe bilinen caddde, mağaza, vesaire bilgiler bize lazım olacak. Diyelim ki, toplu taşıma aracıyla gittiğimiz bir yerde, araçtan indikten sonra biraz yürümemiz gerektiğini öğrendik, o zaman da araçtan indiğimizde aracın gidiş yönünde mi, yoksa geldiği yönde mi olduğunu bilmemiz iyi olur. Kaç sokak sonra döneceğimiz, gittiğimiz yer sokak arasındaysa yakınında bir mağaza var mı, park, boş arazi gibi kulağımızla ayırt edebileceğimiz bir yer var mı? Bunları öğrenebiliriz. Tabii, açık adres de öğrenebiliriz fakat, kendi deneyimlerimden öğrendiğim, insanlar kendi bulundukları sokağın numarasını ya da adını bile pek az biliyorlar. Sokak ve apartman numaraları en çok işlerine yarayabilecek olan taksi şoförleri dahi bu numaralı işlerde biraz çuvallıyorlar. Bu nedenle varsa açık adres bir kenarda bulunsun tabii ama biz yine de etraftaki tekmil mihenk noktalarını öğrenmeye çalışalım.
Not: bir yerden bir yere yalnız başımıza giderken yolumuzu kaybetmemmiz elbette ki, mümkün. Ancak, kaybolmak bazı insanların sıklıkla yaşadığı, bazılarının daha az karşılaştığı bir durum olabilir. Bunun görmemekle ilgisi gerçekten pek az. Bazı insanların yön bulma becerisi, yön duygusu çok zayıf olabiliyor ve bu insanlar gören insanlar da olabiliyorlar pekala. Eğer kaybolmamızdaki etken görmeyişimizmiş gibi geliyorsa, büyük ihtimalle asıl neden dışarıda yalnız hareket etme deneyimimiz pek olmadığındandır. Yani ne kadar çok bağımsız hareket, o kadar az kaybolmak anlamına geliyor. Tabii kaybolursak da kolayca ve paniğe kapılmadan yeniden gideceğimiz yeri bulmak…
Haydi bütün körler tek başımıza sokağa 
(Yorum yazmak için tıklayın)
Ekleyen: Elif Ünver | 30.12.2015 (Şikâyet et)