Havai Fişek
( tarihinde yayınlandı)Havai fişek, icat tarihi hayli tartışmalı olan bir tür patlayıcıdır. Kimi kaynaklara göre icadı 2000 yıl önceye dayanır. Ancak barutun icadı dikkate alınırsa havai fişeğin dokuzuncu yüzyılda icat edildiğine dair iddialar daha akla yatkındır. Kesin olan bir şeyse havai fişeğin Çin'de icat edildiğidir.
Günümüzde gösterilerde kullanılan havai fişeklerin temeli yine patlayıcıya dayanır. Patlayıcı özel bir kalıp içine konur. Bu kalıpta kimi zaman patlama anında farklı şekil ve figürler oluşması için özel hazneler kimi zamsansa patlayıcının peşi sıra olması için yapılan düzenlemeler bulunur.
Havai fişeğin temeli patlayıcının havaya fırlatılmasından bir bir süre sonra infilak etmesine ve bu infilak esnasında çevresine yanmaya dayalı ışık saçmasına dayanır. Bu sebeple patlayıcı maddenin farklı renklerde ışık saçması için çeşitli kimyasallar sürülür. İnfilakın olduğu noktadan dışa ve ivmenin etkisiyle yukarıya ve yanlara doğru sıçramalar oluşur.
Havai fişeğin oluşturduğu görselliğin algılanması için havanın karanlık olması gerekir. Gün ışığında kullanılan havai fişekler de yok değildir ancak bu havai fişekler çoğunlukla infilak esnasında koyu renkli duman yayması amacıyla üretilir.
Havai fişeğin oluşturduğu görselliği tarif etmenin bana göre en mantıklı şekli çiçek buketidir. Sapları iyice sarılmış bir çiçek buketini düşünün. İnfilak, buketin sağlarının en üst kısmında gerçekleşir. Havai fişeğin türüne göre de ışık görselliği değişir. Örneğin bazılarında ilk infilak sonrasında çevreye küçük küçük ikincil fişekler sıçrar ve onlarda bir saniyenin ardından patlayarak ışık saçar. Yani çiçek buketinin dalları ucundaki çiçeklerin ışık saçan küçük havai fişekler olduğunu farz etmeniz gerekli algıyı uyandıracaktır.
Diğer şekilde buketin dallarının da ışık saçtığını hayal edebilirsiniz. İnfilak anından sonra buketin dibinden başlayan ışık yayılmasının, dalları takip ederek en uca ulaşana kadar yanmaya devam ettiğini farz edebilirsiniz.
Başka bir deyişle bir merkezden uçlara doğru yayılan ışık veya merkezden yayıldıktan bir süre sonra yanan patlayıcı havai fişeğin görselliğini oluşturur. Fişeğin türüne göre yanıcılık bir saniyenin üstüne ulaşabilir. Ancak çoğunlukla infilakla birlikte anlık bir ışık yayılması oluşur.
Havai fişeklerin peşi sıra fırlatılmasının nedeni bu anlık yanışın renklendirilmesidir. Çoğu havai fişek tek renklidir. Beyaz, kırmızı, açık mavi gibi karanlıkta seçilebilen renklerden oluşur. Fişeklerin fırlatım alanları arasında yaklaşık beş on metre olur ve örneğin biri saat 12 yönüne fırlatılırken diğerleri saat 11 ve saat 1 yönüne fırlatılır. Bu fırlatma işlemlerinde yükseklik de farklı olur. Örneğin saat 12 yönüne fırlatıla yüz metre sonra havada infilak ederken saat 11 yönündeki doksan, saat 1 yönündekiyse yetmiş metrede infilak eder.
Fişeğin kapsülü sert plastikten yapılır. Çoğunlukla birinin başına düştüğünde herhangi bir yaralanma ile sonuçlanmaz. Ancak mümkün olduğu kadar açık alanda yapılmaya çalışılır. Alttan tutuşturulan ftilin barutu tetiklemesiyle kendi itiş gücüyle yükselen havai fişekler olduğu gibi havan topuna benzer bir araçla fırlatılan ve basınç duyarlılığıyla patlayan havai fişekler de vardır. (Yorum yazmak için tıklayın)
Ekleyen: Murat Kefeli | (Şikâyet et)
Günümüzde gösterilerde kullanılan havai fişeklerin temeli yine patlayıcıya dayanır. Patlayıcı özel bir kalıp içine konur. Bu kalıpta kimi zaman patlama anında farklı şekil ve figürler oluşması için özel hazneler kimi zamsansa patlayıcının peşi sıra olması için yapılan düzenlemeler bulunur.
Havai fişeğin temeli patlayıcının havaya fırlatılmasından bir bir süre sonra infilak etmesine ve bu infilak esnasında çevresine yanmaya dayalı ışık saçmasına dayanır. Bu sebeple patlayıcı maddenin farklı renklerde ışık saçması için çeşitli kimyasallar sürülür. İnfilakın olduğu noktadan dışa ve ivmenin etkisiyle yukarıya ve yanlara doğru sıçramalar oluşur.
Havai fişeğin oluşturduğu görselliğin algılanması için havanın karanlık olması gerekir. Gün ışığında kullanılan havai fişekler de yok değildir ancak bu havai fişekler çoğunlukla infilak esnasında koyu renkli duman yayması amacıyla üretilir.
Havai fişeğin oluşturduğu görselliği tarif etmenin bana göre en mantıklı şekli çiçek buketidir. Sapları iyice sarılmış bir çiçek buketini düşünün. İnfilak, buketin sağlarının en üst kısmında gerçekleşir. Havai fişeğin türüne göre de ışık görselliği değişir. Örneğin bazılarında ilk infilak sonrasında çevreye küçük küçük ikincil fişekler sıçrar ve onlarda bir saniyenin ardından patlayarak ışık saçar. Yani çiçek buketinin dalları ucundaki çiçeklerin ışık saçan küçük havai fişekler olduğunu farz etmeniz gerekli algıyı uyandıracaktır.
Diğer şekilde buketin dallarının da ışık saçtığını hayal edebilirsiniz. İnfilak anından sonra buketin dibinden başlayan ışık yayılmasının, dalları takip ederek en uca ulaşana kadar yanmaya devam ettiğini farz edebilirsiniz.
Başka bir deyişle bir merkezden uçlara doğru yayılan ışık veya merkezden yayıldıktan bir süre sonra yanan patlayıcı havai fişeğin görselliğini oluşturur. Fişeğin türüne göre yanıcılık bir saniyenin üstüne ulaşabilir. Ancak çoğunlukla infilakla birlikte anlık bir ışık yayılması oluşur.
Havai fişeklerin peşi sıra fırlatılmasının nedeni bu anlık yanışın renklendirilmesidir. Çoğu havai fişek tek renklidir. Beyaz, kırmızı, açık mavi gibi karanlıkta seçilebilen renklerden oluşur. Fişeklerin fırlatım alanları arasında yaklaşık beş on metre olur ve örneğin biri saat 12 yönüne fırlatılırken diğerleri saat 11 ve saat 1 yönüne fırlatılır. Bu fırlatma işlemlerinde yükseklik de farklı olur. Örneğin saat 12 yönüne fırlatıla yüz metre sonra havada infilak ederken saat 11 yönündeki doksan, saat 1 yönündekiyse yetmiş metrede infilak eder.
Fişeğin kapsülü sert plastikten yapılır. Çoğunlukla birinin başına düştüğünde herhangi bir yaralanma ile sonuçlanmaz. Ancak mümkün olduğu kadar açık alanda yapılmaya çalışılır. Alttan tutuşturulan ftilin barutu tetiklemesiyle kendi itiş gücüyle yükselen havai fişekler olduğu gibi havan topuna benzer bir araçla fırlatılan ve basınç duyarlılığıyla patlayan havai fişekler de vardır. (Yorum yazmak için tıklayın)
Ekleyen: Murat Kefeli | (Şikâyet et)